F-16E/F

F-16 جنگنده‏ای بود که در عملیات «طوفان صحرا» به سال 1991 و آزادسازی عراق به سال 2003 بسیار کارآمد نشان داد و از آن با نام «اسب زحمت‏کش طوفان صحرا» نیز نام برده می‏شود، اینک با ورود به خدمت مدل بسیار پیشرفته‏ای که با نام گذاری جدید E و F شناخته می‏شود و کد پیشرفت آن نیز Block50/52/60/62 اعلام شده است؛ انتظار می‏رود که تا سال 2011 خط تولیدش در فورت‏ورث تگزاس، همچنان برقرار بماند و سپس خط تولید آن با جنگنده F-35 JSF جایگزین خواهد شد.  

F-16 جنگنده‏ای بود که در عملیات «طوفان صحرا» به سال 1991 و آزادسازی عراق به سال 2003 بسیار کارآمد نشان داد و از آن با نام «اسب زحمت‏کش طوفان صحرا» نیز نام برده می‏شود، اینک با ورود به خدمت مدل بسیار پیشرفته‏ای که با نام گذاری جدید E و F شناخته می‏شود و کد پیشرفت آن نیز Block50/52/60/62 اعلام شده است؛ انتظار می‏رود که تا سال 2011 خط تولیدش در فورت‏ورث تگزاس، همچنان برقرار بماند و سپس خط تولید آن با جنگنده F-35 JSF جایگزین خواهد شد.
پیشینهء سری 60 به سال 1989 باز می‏گردد. در آن سال F-16 به صورت زیر تجهیز شد و قرار شدن جانشین جنگندهء A-10 warthog شود:
* مسلسل بسیار پرقدرت 30 میلی‏متری
* بالهای مقام‏سازی شده در برابر برخورد مسلسل کالیبر 7.62 میلی‏متری
اما Block60 ای که مد نظر بود، هیچگاه وارد خط تولید نشد و نوع جدیدی از Block60 بر اساس بهینه‏سازی و تکامل Block50 ساخته شد.
در ابتدا قرار بود سری 60 مجهز به بالهای دلتاشکل شوند، اما در اواسط طرح توسعه، بنا شد از همان طرح اولیهء F-16 استفاده شده و در ساختار ظاهری، تغییر زیادی ایجاد نشود و تغییرات، بنا به درخواست مشتری، اعمال گردند؛ همچنین Block60 فقط به منظور صادرات توسعه یافت.
این سری از F-16، دچار دگرگونی‏های ساختاری بسیاری شده است که از آن جمله می‏توان به قابلیت حمل سوخت بسیار بیشتر، سیستم‏های آویونیک و سنسورهای بسیار حساس، نمایشگرهای رنگی چندمنظوره مجهز به سیستم رابط ماشین – خلبان (برای مثال سیستم سخنگوی کابین) نسبت به مدلهای قبلی، نام برد.
تاکنون کشورهای زیادی مشتری سری Block50/52/60 بوده‏اند: ایالات متحده، یونان، اسرائیل، امارات، شیلی و لهستان.
اسرائیل 102 فروند جنگندهء F-16E را با تغییرات و بهسازی‏های بیشتر با نام F-16I سفارش داده و اولین فروند از آنها را به تاریخ فوریه 2004 دریافت نموده است و قرار است مابقی به تدریج تا سال 2008 تحویل شوند.
امارات متحدهء عربی نیز به عنوان یکی از مشتریان پروپاقرص تجهیزات نظامی، 80 فروند Block60 (شامل مدلهای E و F) را به تاریخ می 1998 سفارش داد و این جنگنده‏‎ها را مابین سالهای 2002 تا 2004 تحویل گرفت.
مهمترین مشخصه برای شناسایی این F-16 از سایر مدلها، تانکهای سوخت اضافی است که در طرفین بالای بدنه نصب شده‏اند و در اصطلاح به آنها CFT اطلاق می‏شود.
همانند F-16B، مدل E نیز دو نفره است و کابین عقب هم می‏تواند به عنوان محل «خدمهء سیستم تسلیحات» و هم به عنوان محل استاد خلبان (برای پروازهای آموزشی) مورد استفاده قرار بگیرد.
رابط ماشین - خلبان = enhanced pilot/vehicle interfaces
CFT مخفف Conformal Fuel Tanks (تانکهای سوخت تطبیق داده شده)
خدمهء سیستم تسلیحات = weapon system operator

مخازن سوخت تطبیقی در این تصویر به وضوع مشخص اند

Block 50/52
* تجهیز به رادار سری هفتم APG-68 ساخت نورثروپ – گرومن در Block50 و سری نهم در Block52
* موتور ساخت جنرال الکتریک به نام F110-GE-129 با کشش 32500 پاوند و ورودی هوای اصلاح شده (بزرگ) جهت Block50
* موتور ساخت پرات اند ویتنی به نام F100-PW-229 با کشش 29000 پاوند و ورودی هوای نرمال (کوچک) جهت Block52
* راهبر هواپیما جهت پرواز در ارتفاع پائین (جهت مخفی ماندن از رادار) ساخت لاکهید مارتین
* قابلیت حمل غلاف هدفیاب شبانه یا LANTIRN
* تکنولوژی توسعه یافته شامل نمایشگرهای رنگی قابل برنامه‏ریزی استخراج کنندهء اطلاعات
* کامپیوتر بسیار پیشرفتهء «ماجولار» مخصوص برنامه‏ریزی انجام ماموریت (Modular Mission Computer)
* سیستم دیجیتال دنبال کردن عوارض زمین (پستی و بلندی ها) به جهت دیده نشدن توسط رادار و عدم برخورد با عوارض زمین موسوم به Digital Terrain System
* دوربین فیلمبرداری ویدیویی رنگی جدید مجهز به سه عدد نوار ذخیره سازی جهت ضبط ماموریت و تصاویر نمایشگر سربالای خلبان (HUD)
* واحد ارتقاء یافتهء انتقال اطلاعات (به مرکز زمینی)
* قابلیت حمل بمبهای CBU-103/104/105 Wind-Corrected Munitions Dispenser
* قابلیت حمل بمبهای JSOW یا AGM-154 Joint Stand-Off Weapon
* قابلیت حمل بمبهای JDAM یا GBU-31/32 Joint Direct Attack Munitions
* دارای سیستمی جهت انجام ماموریتهای اکتشافی (شناسایی و جاسوسی)
* تولید کنندهء اکسیژن مورد نیاز کابین به نام OBOGS یا on-board oxygen generation system
* سیستم نمایشگر تعبیه شده در داخل کلاه خلبان (helmet-mounted cueing system) جهت هدفگیری به وسیلهء سایت نشانه‏روی نصب شده داخل نمایشگر کلاه
* کابین با نور تطبیق یافتهء آلات دقیق، ویژهء عدم تداخل نورها به هنگام استفاده از «عینک مخصوص دید در شب»
* استاندارد Link16 جهت ایجاد «سیستم تاکتیکی ارتباط اطلاعاتی» مطابق استاندارد ناتو جهت ایمنی بیشتر هنگام ماموریت، تبادل سریع اطلاعات دریافتی با شبکه‏های چندگانهء اطلاعاتی مرکز (multi-node network)، مقاومت در برابر پارازیت ارسالی دشمن
* سیستم تشخیص هواپیمای خودی از دشمن جهت عدم شلیک اشتباه موشکهای ماورای دید آمرام
و . . .
بهترین مشتری برای Block52، سفارش 50 فروندی یونان به سال 2004 بوده است که همگی در همان سال تحویل شده‏اند. یونان همچنین به سال 2005، سفارش 30 فروندی دیگری را به همراه حق انتخاب 10 فروند دیگر با جنرال‏داینامیکز منعقد کرد که قرار است تا پایان سال 2009 همگی تحویل شوند.
Modular = سیستم یا کامپیوتری که با اتصال قطعات و بلاکهای کوچکتر ساخته شده است.
عینک مخصوص دید در شب = Night Vision Goggles یا NVG
سیستم تاکتیکی ارتباط اطلاعاتی = tactical data link systems
ریز مشخصات f16

اولین پرواز : 2فوریه 1974 مدل yf-16
8 دسامبر 1976 اولین پرواز رسمی f-16a

انواع :

f-16 a/b/c/d/e/f
f16-a/c/e تک سرنشین
f16-b/d/f دو سرنشین

موتور :
General Electric F100-100 یا Pratt & Whitney F100-220 afterburning turbofan یا General Electric F-110-GE-132

ابعاد :
طول : 15.39
عرض : 9.45
ارتفاع : 5.09
مساحت بال : 27.88مترمربع



عملکرد پروازی :
سقف پرواز :
از 15000 متر تا 16875 متر برحسب مدل

حداکثر برد بدون سوخت گیری :
1000 تا 1500 کیلومتر برحسب مدل

شعاع عملیاتی :
3890 کیلومتر

حداکثر سرعت :
2.05 ماخ

ظرفیت باک :
3255 کیلوگرم داخلی
قابلیت نصب دو بک به ظرفیت کلی 1400 لیتر همراه با یک بک اضافه به ظرفیت 1135 لیتر
یا در مدلهای e,f دو باک به ظرفیت 2270 لیتر

میزان صعود اولیه :‌
15239 متر در هر دقیقه

وزن :
8495 کیلوگرم

حداکثر وزن مهمات :
7800 تا 9275 کیلوگرم بر حسب مدل

حداکثر وزن قابل تحمل :
16875 کیلوگرم

حداکثر وزن در لحظه برخاستن :
10780 کیلوگرم

تسلیحات :

مسلسل 20 میلی متری با نواخت 500 تیر نوع M61A1 Vulcan cannon
7جایگاه در زیر بال و بدنه جهت نصب مهمات و دو جایگاه نصب موشک در نوک بال
قابلیت حمل موشک هوا به زمین AGM-154 و AGM-84E .AGM-45 Shrike, AGM-65 Maverick, AGM-84 Harpoon, AGM-88 HARM, AGM-119 Penguin, Wasp, AS.30L
قابلیت حمل موشکهای هوا به هوا AIM-7 Sparrow/Skyflash, AIM-9 Sidewinder, AIM-120 AMRAAM, AIM-132 ASRAAM, Magic II, MICA, Python 3
قابلیت حمل بمبهای GBU-10/12/24 Paveway laser-guided, GBU-15, B43 nuclear, Mk 82/83/84 GP, Mk 20 Rockeye, BLU-107 Durandal, CBU-52/58/71/87/89/97 cluster, BL-755, BLU-109, Mk 36 Destructor
قابلیت نصب موشکهای ضد کشتی ، نصب دستگاههای جنگ الکترونیک ، انواع راکت




جایگاه 1 و 9 محل نصب موشکهای آسرام و سایدوایندر
جایگاه 2 و 8 محل نصب انواع موشکهای هوابه هوا
جایگاه 3 و 7 و 3a و 7a محل نصب انواع موشکهای هوا به زمین و بمبها
جایگاه 4 و 6 محل نصب تانکرهای اضافه سوخت
جایگاه 5r و 5l جایگاه های اضافه جهت نصب مهمات
جایگاه 5 محل نصب دستگاه ناوبری

A-10